Một nhà máy sản xuất bao bì nhựa thường bao gồm các máy thổi màng, máy cắt túi có mức độ tự động hóa và tốc độ hoạt động cao, điện áp hoạt động lớn, nên dễ dẫn đến khả năng rủi ro thương tích đáng kể. Điều này khiến cho các nhà xưởng cần phải được trang bị hệ thống an toàn và các thiết bị phải được thiết kế để giảm thiểu những nguy cơ khi vận hành.
1. Các rủi ro có thể gặp phải khi làm việc trong xưởng sản xuất bao bì nhựa
-
Rủi ro cơ học của máy móc
Máy móc trong xưởng sản xuất bao bì nhựa bao gồm máy thổi màng nhựa thành dạng cuộn, máy cắt và ép đáy túi đều có những motor chuyển động quay hoặc chuyển động thẳng. Khi máy bắt đầu khởi động, khi điều chỉnh các thông số hay khi hoạt động vệ sinh và bảo dưỡng, đều là những thời điểm có thể xảy ra những tai nạn lao động. Thí dụ như quần áo, tóc hay tay chân bị vướng vào động cơ, băng tải, dây truyền động,.. Các loại máy trên thường thực hiện chu kỳ hoạt động rất nhanh và có thể gây trầy xước, rách, thậm chí là nghiền nát các bộ phận cơ thể nếu chẳng may bị vướng vào.
Trong các công ty chuyên sản xuất bao bì nhựa, xưởng đóng gói, các loại máy móc thường hoạt động liên tục để giảm chi phí năng lượng dành cho việc khởi động hệ thống. Do đó người vận hành máy sản xuất bao bì hay máy đóng gói tự động thường phải làm việc liên tục nhiều giờ và đôi khi cả vào ban đêm. Tần suất làm việc như thế cũng dễ dẫn đến sự mất tập trung, nguy cơ xảy ra các tai nạn lao động cũng cao hơn.
Thêm vào đó, những nguy cơ rơi từ trên cao hay té ngã trên mặt sàn trơn trượt, bị điện giật do đường dây hở hay thiết bị bị lỗi cũng luôn có khả năng xảy ra. Những nguy cơ này không chỉ dành riêng cho xưởng sản xuất và đóng gói bao bì, mà phổ biến đối với bất kỳ một hoạt động sản xuất công nghiệp nào.
-
Rủi ro vật lý của các thao tác xử lý thủ công
Nhiệm vụ của người đóng gói hoặc cắt túi nilon, đục lỗ túi nilon thường được thực hiện ở tư thế đứng hoặc ngồi trong một thời gian dài. Và việc xử lý các thao tác trên máy móc hoặc các công cụ này cũng ít nhiều đòi hỏi sự nỗ lực về thể chất. Việc giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra như dập nát ngón tay, đứt tay,.. phụ thuộc phần lớn vào sự an toàn và thiết kế của máy móc hoặc các công cụ được sử dụng. Tuy nhiên sự tập trung chú ý liên tục và kỹ năng, tốc độ làm việc ổn định cũng là những yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn lao động.
Đối với thiết bị cắt và ép đáy túi nilon cả loại bán tự động và tự động, thao tác sắp xếp túi và đóng gói chúng cũng khiến người vận hành thực hiện các cử chỉ lặp đi lặp lại liên tục, có thể dẫn đến nguy cơ mắc các chứng rối loạn cơ xương, hay thậm chí là sự lão hóa dần các cấu trúc xương.
-
Rủi ro về hóa học và phóng xạ
Có những rủi ro hóa học cụ thể đối với ngành sản xuất bao bì nhựa khi sử dụng đến các loại hóa chất, đặc biệt là đối với mực in. Ngoài ra, các chất tẩy rửa vệ sinh máy móc hay các phụ gia đặc biệt cũng cần có những quy trình sử dụng an toàn và phù hợp.
Các xưởng bao bì thực phẩm sử dụng quy trình khử trùng bằng tia UV hoặc tia Gamma, cũng có xác suất nhỏ gây nên các rủi ro về phóng xạ.
-
Các rủi ro khác
Cuối cùng, cần phải tính đến các rủi ro nghề nghiệp hiếm gặp hơn đối với ngành sản xuất bao bì nhựa, như ô nhiễm tiếng ồn, nhiệt độ và chênh lệch thời gian làm việc (làm luân phiên giữa ca ngày và ca đêm).
Tiếng ồn trong phân xưởng sản xuất bao bì và đóng gói do máy móc hoạt động phát ra, môi trường bên ngoài hoặc nhiều nguồn âm thanh khác. Mức áp suất âm thanh đạt tới 85 dB được xem là có thể gây hại đến hệ thống thính giác (giảm thính lực, ù tai), gây khó chịu hoặc căng thẳng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự tập trung của người lao động.
Ngoài việc phát ra âm thanh, máy thổi màng, cuộn nilon còn phát ra nguồn nhiệt lượng rất lớn trong quá trình nung chảy hạt nhựa. Nếu phân xưởng không có hệ thống thông khí hoặc làm mát hiệu quả thì nơi làm việc sẽ nhanh chóng trở nên quá nóng. Người lao động nhiều khả năng sẽ bị mất nước và kém tỉnh táo, dễ gây ra những nguy cơ về an toàn lao động.
Cách sắp xếp lịch làm việc luân phiên giữa ca ngày và đêm trong một thời gian dài ở một số xưởng sản xuất bao bì cũng được xem là chưa hợp lý, gây mất cân bằng sinh học và ảnh hưởng về lâu dài đến sức khỏe người lao động.
2. Các biện pháp phòng ngừa rủi ro nghề nghiệp trong xưởng sản xuất bao bì nhựa
Mặc dù những rủi ro trong sản xuất công nghiệp là rất nhiều và không thể lường trước. Tuy nhiên, việc áp dụng những tiêu chuẩn an toàn trong sản xuất có thể làm giảm thiểu chúng xuống mức rất thấp, nhằm tạo ra môi trường làm việc an toàn và thoải mái cho người lao động, nhờ đó mà năng suất cũng có thể cải thiện được tốt hơn.
-
Lắp đặt hệ thống điện an toàn
Cháy hoặc nổ phần lớn đến từ lỗi của hệ thống và các thiết bị điện, phải kiểm tra tính đẳng thế và nối đất thích hợp của tất cả các hệ thống máy móc bằng kim loại, thay thế ổ cắm bị lỗi. Tránh tích tụ tĩnh điện, tia lửa điện và quá nhiệt gây ra bởi động cơ và các điện trở đốt nóng
Hệ thống điện an toàn cần được thực hiện song song với hệ thống phòng cháy chữa cháy, hệ thống thông gió hợp lý và hiệu quả.
-
Thông gió đầy đủ cho nơi làm việc
Hệ thống thông gió nơi làm việc đóng vai trò thiết yếu trong việc hạn chế nồng độ của tất cả các loại khí, bụi và hơi độc trong không khí, khuếch tán chúng ra bên ngoài để giảm thiểu những ảnh hưởng đến sức khoẻ của người lao động. Thông gió đầy đủ và trang bị không khí cũng rất cần thiết để ngăn ngừa sự tích tụ của các hỗn hợp dễ cháy.
Thiết kế nhà xưởng hợp lý có thể tạo ra luồng thông gió tự nhiên nhờ gió hoặc áp suất không khí. Thông gió cơ học được tạo ra bằng cách hút và thổi: không khí được quạt thông gió vận chuyển vào nơi làm việc, tạo thành luồng không khí thông thoáng và cuối cùng được hút ra khỏi phòng bằng quạt hút.
-
Tự động và cơ giới hóa máy móc sản xuất bao bì nhựa nhưng vẫn đảm vảo an toàn trong vận hành
Ngày nay, quy trình của các công ty bao bì đa phần đã được hiện đại hóa rất nhiều, giúp công việc vận hành máy móc trở nên nhẹ nhàng hơn và cũng giảm đi đáng kể các rủi ro vật lý và hóa học. Các thao tác cài đặt và thay đổi thông số của dòng điện, vận tốc motor hay nhiệt độ đốt nóng đều đã được điều khiển bằng máy tính trung tâm tập trung, hạn chế các can thiệp trực tiếp vào các bộ phận cơ khí. Tuy nhiên, các sự cố trong quá trình tự động hóa sẽ vẫn tạo ra nguy hiểm nếu không có các thiết bị an toàn phù hợp. Hệ thống an toàn hiệu suất cao phải vừa không cản trở quá trình sản xuất vừa không ngừng đảm bảo tính toàn vẹn về thể chất của người vận hành trong mọi trường hợp.
Tất cả các máy móc phải có cảnh báo, tín hiệu cần thiết để đảm bảo an toàn cho người lao động, nhằm loại trừ hoặc giảm thiểu đến mức thấp nhất các rủi ro cắt, cuốn, nghiền, cắt do các yếu tố tác động trực tiếp hoặc gián tiếp. Các biển hay đèn cảnh báo này phải được thực hiện bằng các ký hiệu tượng hình và các màu đã được tiêu chuẩn hóa (cụ thể màu biểu trưng cho sự nguy hiểm là màu đỏ và cần chú ý là màu vàng). Máy móc phải được bố trí, bảo vệ, kiểm soát sao cho người vận hành không thể tiếp cận vùng nguy hiểm ngay cả khi điều chỉnh hoặc bảo trì. Hoặc nếu việc tiếp cận vùng nguy hiểm là bắt buộc, thì cần có thiết bị phát hiện sự hiện diện hoặc chuyển động bằng cảm ứng hay thân nhiệt, sẽ khóa chuyển động của các bộ phận khi có sự hiện diện của người vận hành. Mỗi máy phải được lắp một hoặc nhiều thiết bị dừng khẩn cấp có thể nhận biết rõ ràng, dễ tiếp cận.
Các máy thổi màng nhựa cần có cảm biến đo nhiệt độ và điều chỉnh tránh quá nhiệt, gây phân hủy nhựa sinh ra các loại khí nguy hiểm. Cảm biến đo áp suất và điều chỉnh các thiết bị để tránh quá áp bên trong.
Bảo trì và kiểm tra thường xuyên xem các bộ phận bảo vệ, thiết bị khóa hoặc khóa liên động và các thiết bị dừng khẩn cấp có ở đúng vị trí và hoạt động tốt hay không. Việc sử dụng và bảo trì máy phải được thực hiện bởi nhân viên có trình độ, được đào tạo chuyên nghiệp. Quá trình hoạt động cần tôn trọng tuyệt đối công suất thiết kế của máy. Các ống mềm dẫn khí nén phải được kiểm tra định kỳ và thay thế khi bị hao mòn hoặc va đập, hoặc theo thời gian sử dụng đã được quy định.
-
Quy trình làm việc an toàn
Sự phòng ngừa cá nhân bằng việc tuân thủ các quy trình an toàn, đeo hoặc mặc các thiết bị bảo hộ là rào cản cuối cùng khi có các sự cố ngoài ý muốn xảy ra. Chúng làm giảm đi rõ ràng mức độ nghiêm trọng của các tai nạn nếu có, và vì vậy những quy định an toàn nên được xem là bắt buộc trong tất cả các công đoạn sản xuất. Những thông tin hướng dẫn về an toàn lao động nên được dán trên bảng thông báo trong nhà xưởng, đi kèm với những đợt đào tạo tập huấn về an toàn cho người lao động.
Các phân xưởng sản xuất bao bì đặc thù với các máy móc phức tạp cần được phân tích rủi ro chuyên sâu để soạn thảo tài liệu an toàn lao động. Đánh giá tất cả môi trường vật chất và kỹ thuật (công cụ, máy móc được sử dụng) và hiệu quả của các các phương tiện, thiết bị bảo vệ. Cần có quy trình di chuyển của nhân viên ra khỏi khu vực nguy hiểm khi có sự cố, được hướng dẫn bởi các biển báo hoặc các vật cản cố định như hàng rào, lan can hoặc lưới.
Các phân xưởng sản xuất còn có thể nghiên cứu, cải tiến các thiết bị theo hướng công thái học để giảm bớt sự vất vả của công việc. Ví dụ, đưa điểm thao tác trên máy lại gần vị trí ngồi của công nhân hơn để tránh tư thế nghiêng người, sử dụng các phụ kiện như ghế ngồi thiết kế công thái học hoặc hay thảm chống mỏi. Ngoài ra còn có các công cụ hỗ trợ công việc thủ công có thể kể đến như thiết bị quấn màng pallet, xe đẩy, xe nâng tay hoặc nâng điện,...
Luân chuyển công việc cho các nhóm công nhân giúp thay đổi các cử chỉ và tư thế lặp lại thời gian dài, giảm bớt các nguy cơ mắc các chứng rối loạn cơ xương.