Có vẻ như cả thế giới đã chấp nhận một khả năng có thể xảy ra, rằng dịch bệnh Covid-19 sẽ không hoàn toàn biến mất. Thế giới trước năm 2019 có thể sẽ không bao giờ trở lại, và nhiều người đã chấp nhận từ bỏ những thói quen lâu đời, nhằm thích nghi tốt hơn với hoàn cảnh sống hiện tại. Và trong bất kỳ hoàn cảnh nào, việc tích trữ và bảo quản thực phẩm luôn là ưu tiên số một cho mục đích sinh tồn.

Thế giới của chúng ta đang bảo quản và lưu trữ thực phẩm nhiều hơn bao giờ hết. Việc này không hẳn xuất phát từ nỗi lo lắng về việc nguồn cung bị gián đoạn, mà trên thực tế, có thể là do những lợi ích mà chúng đem lại.

Tầm quan trọng của việc tích trữ và bảo quản thực phẩm

Từ trước khi đại dịch xảy ra rất lâu, nhiều gia đình cũng đã có thói quen mua thực phẩm với khối lượng lớn, và trữ chúng để sử dụng trong một thời gian dài. Thói quen này có thể bắt nguồn từ ký ức về một khoảng thời gian thiếu thốn, hoặc nhằm tiết kiệm thời gian đi lại, những lợi ích về kinh tế hay đơn giản chỉ là do sở thích.

Cho đến khi đại dịch hoành hành, những hạn chế đi lại được chính quyền nhiều quốc gia áp dụng, thì việc tích trữ thực phẩm gần như là không thể tránh khỏi với đại đa số người dân. Nhiều người trong chúng ta đã phải tìm hiểu xem những loại thực phẩm nào có thể để được lâu, và làm thế nào để bảo quản chúng tốt nhất. Nhiều người nhận ra, việc mua sắm khối lượng lớn không hề khó thực hiện và bất tiện, mà thật ra lại đem lại rất nhiều lợi ích. Và họ quyết định sẽ không trở lại với thói quen mua sắm trước kia nữa.

Việc mua sắm nhiều thực phẩm và đồ dùng trong một lần giúp chúng ta tốn ít thời gian di chuyển và lựa chọn hàng hóa, đồng thời giảm bớt nguy cơ đi đến những nơi đông người một cách không cần thiết. Và khi những nhà bán lẻ có những chương trình khuyến mãi hấp dẫn, chúng ta hoàn toàn có thể điều tiết khối lượng mua sắm của mình để tối đa hóa lợi ích. Thí dụ như chúng ta có thể mua sắm nhiều hơn vào mùa khuyến mãi cuối năm, và vào đầu năm sau, chúng ta có thể bắt đầu một đợt mua sắm tiếp theo trễ hơn một chút.

Mua hàng với khối lượng lớn, bạn có thể nhận được giá tốt, cũng như nhận được chất lượng thực phẩm ở mức cao hơn. Nhiều người thích mua cả một chiếc đùi hay nguyên tảng sườn bò cho chu kỳ sử dụng thực phẩm sắp tới. Và hơn thế nữa, việc tích trữ giúp cho nhiều người yên tâm hơn, đề phòng khả năng tiếp cận thực phẩm trở nên khó khăn nếu tình hình dịch bệnh chuyển biến phức tạp. Việc thay đổi thói quen mua sắm đã có từ rất lâu là một bước ngoặt lớn đối với nhiều người trong chúng ta, và khi đã kiểm soát được hoàn toàn, trong tình hình mới này, thì đó quả thực là một thành công lớn.

Tuy nhiên để làm được điều đó thì chúng ta phải biết cách bảo quản thực phẩm thật tốt trước đã!

Thật thất vọng khi bạn lôi một miếng bít tết ra khỏi tủ đông, và nó đã bị bao phủ bởi một lớp băng cứng, thịt bị biến màu xám xịt và không còn chút hấp dẫn nào. Hiểu rõ hơn về cách thức bảo quản thực phẩm, bạn hoàn toàn có thể tránh điều này xảy ra một lần nữa.

Đầu tiên, có thể bạn sẽ cần nắm rõ về thời hạn có thể lưu trữ của từng loại thực phẩm

Đây có vẻ như là một nhiệm vụ bất khả thi, bởi khái niệm thực phẩm bao gồm quá nhiều chủng loại. Tuy nhiên, để phục vụ cho nhu cầu tích trữ của gia đình thì chúng ta chỉ cần quan đến những nguyên liệu cho các món ăn cụ thể, phù hợp với khẩu vị của gia đình mình. Với lượng thông tin đồ sộ mà chúng ta có thể tiếp cận được trên môi trường internet thì thời hạn và cách bảo quản cho từng loại thực phẩm cụ thể đều có thể tìm ra dễ dàng.

• Các loại thực phẩm có thể dự trữ dài hạn trong điều kiện bình thường hẳn là các loại đồ khô và ngũ cốc.
• Đồ hộp, các loại bột có thể tích trữ 3 năm ở  nơi khô ráo, thoáng mát. Các loại bơ như hạnh nhân, hạt điều và bơ đậu phộng sẽ tồn tại trong khoảng 2 năm nếu chưa mở lọ.
• Trái cây khô có thể kéo dài khoảng  1 năm. Các loại đậu và rau quả khô có thể lưu trữ khoảng 8 năm trong điều kiện kín khí. Cà rốt làm khô tồn tại trong khoảng 25 năm, trong khi bắp khô có thời hạn sử dụng lên đến 10 năm. 
• Mì sợi khô có thể để được tới 30 năm khi được lưu trữ đúng cách. 
• Ngoài ra gạo sạch cám, muối, đường có thể lưu trữ vô thời hạn.
• Mật ong để lâu có thể bị kết tinh. Chỉ cần đun cách thủy lọ mật ong để làm nóng chảy phần kết tinh này là lại có thể sử dụng được.

Bảo quản thực phẩm tươi sống bằng thiết bị làm lạnh

Những loại thực phẩm có thể để lâu hầu hết đều được sấy khô, nhằm tạo nên môi trường bất lợi cho sự phát triển của các loại vi khuẩn. Còn đối với thực phẩm tươi sống vốn chứa nhiều nước bên trong, chúng ta phải cần tới các thiết bị hỗ trợ việc lưu trữ, là tủ lạnh hoặc tủ cấp đông.

Đây là những sản phẩm tuyệt vời, có thể được xem là một kỳ quan của khoa học hiện đại. Những thiết bị lưu trữ ở nhiệt độ cực thấp này rõ ràng có ảnh hưởng cực kỳ lớn, thậm chí định hình lối sống ngày nay của chúng ta. Một bộ phận không nhỏ người dân đang dần có xu hướng ăn những gì mà họ có thể lưu trữ, nhiều hơn là những gì họ ưa thích. Thời điểm tủ lạnh chưa ra đời, thật khó để có thể coi như kỷ nguyên anthropocene đã bắt đầu. Và vào thời điểm đó, người ta chỉ có thể ăn được kem bằng cách đi du lịch đến nơi sản xuất sản phẩm, và ăn ngay tại chỗ. 

Tuy nhiên thực phẩm để trong ngăn đá tủ lạnh cũng có thời hạn, và nhiều người cũng đã từng gặp tình huống miếng thịt bị bao phủ bởi một lớp băng cứng và biến màu xám xịt, như chúng tôi đã đề cập ở phần mở đầu. Đó chính là hiện tượng cháy lạnh, hay còn gọi là cháy tủ đông.

Cháy lạnh xảy ra khi các phân tử nước trong thực phẩm thoát ra, và di chuyển đến nơi lạnh nhất trong ngăn đá, thường là ở các vách ngăn của tủ. Thức ăn sẽ bị khô và oxy cũng có thể làm thức ăn của bạn có màu sắc kỳ lạ, và thay đổi mùi vị. Thức ăn bị cháy lạnh không gây nguy hiểm cho sức khỏe, tuy nhiên, nó làm hỏng hương vị và kết cấu của thực phẩm.

Một phương pháp bảo quản thực phẩm đã xuất hiện và dần trở nên phổ biến, có thể được xem là tiệm cận với sự hoàn hảo, đó là sử dụng túi nhựa hút chân không cho thực phẩm, trước khi cho chúng vào ngăn đông.

Những lợi ích khi sử dụng túi nhựa hút chân không khi bảo quản thực phẩm

• Khi máy hút chân không gia đình dần trở nên phổ biến vào đầu những năm 90 thế kỷ trước, lợi ích đầu tiên được nhận ra là bạn bắt đầu có thể mua số lượng lớn các mặt hàng dễ hư hỏng, như thịt, pho mát,... Mua với số lượng lớn thường tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều, thậm chí bạn còn có thể đặt hàng trực tiếp từ các lò mổ.
• Việc loại bỏ không khí ra khỏi túi giúp phân phối nước hoặc các gia vị được ướp xung quanh thực phẩm đều và tốt hơn . Không khí dư thừa luôn là thủ phạm hàng đầu gây ra quá trình oxy hóa, phát triển thành mùi vị khó chịu hoặc làm hư hỏng thực phẩm. 
• Đựng thực phẩm trong túi nilon kín mà không loại bỏ không khí có thể làm trầm trọng thêm hiện tượng cháy lạnh trong tủ đông, đồng thời làm chậm quá trình rã đông khi nấu chín . 
• Sử dụng túi hút chân không sẽ loại bỏ triệt để hiện tượng cháy lạnh này, bẳng cách ngăn không khí tiếp xúc với các tinh thể nước xung quanh thực phẩm. 
• Thức ăn sẽ tươi lâu hơn, việc loại bỏ không khí ức chế sự phát triển của nấm mốc, nấm và vi khuẩn. Điều này rất tốt khi mua các mặt hàng theo mùa và thực phẩm có xu hướng hư hỏng nhanh chóng như rau và thịt. Phương pháp này cũng giúp các loại hạt, mì ống, bánh quy khỏi bị mềm và ôi thiu.
• Bằng cách niêm phong và hút chân không các mặt hàng, đặt chúng xếp chồng lên hoặc cạnh nhau ngay ngắn, chúng ta sẽ tiết kiệm được đáng kể không gian cho tủ lạnh hoặc tủ đông. Cùng với những chiếc lon hoặc hộp nhựa, tủ đông của bạn sẽ vô cùng gọn gàng và ngăn nắp.
• Việc sắp xếp này cũng giúp bạn có thể tìm các túi cần thiết một cách dễ dàng, nếu bạn đánh dấu chúng bằng viết lông hay một nhãn dán ngay trên túi. Bạn có thể chia các túi theo khối lượng vừa đủ cho một bữa ăn, và chúng sẵn sàng để bạn mang đi bất cứ đâu nếu cần.
• Và một điều thú vị nữa mà có thể bạn chưa từng thử, cách bảo quản này sẽ cải thiện đáng kể hương vị, tẩm ướp. Thêm nước xốt hoặc gia vị vào thịt gà, cá hoặc thịt bò, sau đó đóng gói chân không và cho vào bảo quản. Bạn sẽ nhận được kết quả đáng kinh ngạc trong trải nghiệm nấu nướng của chính mình.

Mặc dù có nhiều lợi ích to lớn, nhưng cũng có nhiều ý kiến cho rằng khoản đầu tư cho bao bì và máy hút chân không hơi kém khả thi đối với những hộ gia đình nhỏ. Tuy nhiên về lâu dài, đây lại là một khoản đầu tư có lợi, khi mà những hộ này có xu hướng xử lý thực phẩm với tốc độ chậm hơn. Việc bảo quản thực phẩm chưa sử dụng và đã sử dụng một phần sẽ giúp tiết kiệm đáng kể. Cho dù đó là một miếng pho mát, bánh quy hay pizza chưa dùng hết, hay chia nhỏ một tảng thịt thành nhiều phần nhỏ hơn để cho vào túi đông lạnh.

Phương pháp loại bỏ không khí trong túi nhựa mà không cần đến máy hút chân không

Việc loại bỏ không khí đó rất đơn giản với máy hút chân không, nhưng phải làm gì nếu bạn không sở hữu một chiếc máy hoặc không sẵn có những chiếc túi nhựa đắt tiền cho công việc lưu trữ hoặc nấu nướng tương đối đơn giản này. Một phương pháp đơn giản để đẩy không khí ra ngoài đó là sau khi cho thực phẩm vào túi nilon và túm miệng túi lại, bạn dùng tay miết phần bóng khí theo hướng lên miệng túi. Sau đó cuộn phần túi dư lại vòng quanh thức ăn của bạn rồi buộc lại. Phương pháp này có thể hiệu quả khi bạn thực hiện cẩn thận, ấn hết không khí ra ngoài. 

Có một phương pháp khác hơi cầu kỳ hơn,tuy nhiên bạn có thể tạo ra một túi hút chân không thật sự hiệu quả, bằng cách sử dụng túi nhựa và sức mạnh của lực đẩy Archimedes! 

Cho thực phẩm vào túi và túm miệng túi lại. Sau đó từ từ nhấn chìm túi thực phẩm xuống nước cho đến khi chỉ còn lại phần miệng túi ở trên mặt nước.Tại thời điểm này, không khí sẽ tự nhiên thoát ra khỏi miệng túi nhờ lực đẩy của nước, tạo ra một chiếc túi niêm phong bằng chân không đẹp đẽ một cách tự nhiên. Bạn chỉ cần buộc kín phần còn lại của miệng túi để hoàn tất công việc.

Ôi không! Túi thực phẩm của tôi cứ nổi trên mặt và không khí không thể được đẩy ra ngoài. Chắc hẳn là do đồ ăn của tôi không đủ nặng!

Hãy khắc phục bằng cách bổ sung trọng lượng cho chúng nặng thêm nào. Hãy cho vào túi một vài viên bi, đá cuội hay thậm chí là một mảnh kim loại. Nhớ đặt chúng riêng biệt trong một chiếc túi nhỏ khác để không làm ảnh hưởng đến thực phẩm bạn nhé. Nếu vẫn còn lo ngại, bạn có thể bổ sung trọng lượng từ bên ngoài. Thay vì đặt những viên đá bên trong túi thực phẩm, bạn có dùng túi đựng vật nặng riêng và kẹp chúng vào đáy túi thực phẩm bằng một chiếc kẹp cá sấu hoặc dây thun, hay bất cứ thứ gì khác, miễn là chúng kết dính được với nhau! 

Như vậy là bạn đã có thể thoải mái lưu trữ thực phẩm một cách hoàn hảo bằng những gói niêm phong chân không mà không cần đến máy hút rồi! Tuy nhiên bạn cũng cần lưu ý là: mặc dù thực phẩm đông lạnh được bảo quản liên tục ở 0° C trở xuống có thể được lưu trữ vô thời hạn, tuy nhiên chất lượng và mùi vị của chúng vẫn có thể suy giảm. Cho dù bạn đóng gói thực phẩm của mình tốt như thế nào, nó vẫn sẽ bị cháy đông sau một thời gian dài nằm trong tủ.

Chúng tôi xin gởi đến các bạn một bảng gợi ý thời gian lưu trữ phù hợp cho các loại thực phẩm, được cung cấp bởi Bộ y tế và quản lý dịch vụ nhân sinh Hoa Kỳ. Bảng này có thể được in và dán trên cửa tủ đông của bạn, để giúp bạn theo dõi và sử dụng thực phẩm với thời gian phù hợp. Sẽ hữu ích và dễ dàng hơn rất nhiều nếu bạn có thể ghi ngày tháng vào từng túi thực phẩm bằng bút đánh dấu hoặc nhãn dán. Chúc các bạn thành công!